Qin Shi Huang Tahta Çıkıyor
İlerleyen dönemlerde bütün Çin’i birleştirerek Çin tarihi içerisindeki ilk imparator olacak olan Qin Yengzheng, MÖ 246 yılında henüz 13 yaşındayken tahta çıkıyor. Yaşı daha küçük olduğu için devlet işlerine babasının da veziri olan Lü Buwei bakıyor. Ancak MÖ 238 yılında, 20’li yaşlara geldiğinde yönetimi devralıyor ve annesi ile bir ilişki yaşadığı iddia edilen Lü Buwei’i sürgün ediyor. Yeni vezirlerini ise Wei Liao ve Li Si olarak belirliyor. Qin Shi Huang yönetimi devraldığı zamanlarda Çin, Savaşan Beylikler adı verilen bir kaos dönemini yaşıyor. Bu dönemde Çin topraklarında Qin Hanedanlığının dışında Han, Wei, Chu, Yan, Zhao ve Qi Hanedanlıkları da var ve bütün bu hanedanlıklar iktidar için birbirleriyle savaşıyor. İktidar yarışı içerisinde olan bu yedi beylik tarihte “Yedi Güçlüler” olarak da anılıyor.
İlk Çin İmparatoru Qin Shi Huang Oluyor
Savaşan Beylikler döneminde, Qin Hanedanlığı Çin’in o dönemki topraklarının en batısında, dağlık bir bölgede yaşıyor (Günümüzde Shaanxi eyaletinin bulunduğu yer). Hatta bulunduğu coğrafya dolayısıyla diğer hanedanlıklar tarafından “barbar” olarak adlandırılıyor. Merkezde bulunan diğer 6 hanedanlık birbiri ile savaşırken Qin Hanedanlığı çatışmalardan uzak kalıyor. Böylece hanedanlık askeri ve ekonomik alanda güç kazanıyor. Diğer hanedanlıkların güç kaybederken Qin Hanedanlığının güçlenmesi Yengzheng’ın diğer kabileleri fethetmesinin ve imparator olmasının önünü açıyor. Bütün hanedanlıklara sırayla saldırmaya başlayan Qin Shi Huang, MÖ 211 yılına gelindiğinde etkili casusluk faaliyetleri, rakip hanedanlıkların rütbelilerine verdiği rüşvetler ve acımasız olduğu kadar yetenekli olan generalleri sayesinde bütün hanedanlıkları fethederek Savaşan Beylikler dönemini sona erdiriyor ve Qin Hanedanlığını bir imparatorluk haline getiriyor. Kendisini ilk imparator olarak ilan etmesiyle yaklaşık 2000 yıldır süren kölelik toplumunu sona erdiren Huangdi; Çin tarihinin ilk birleşmiş, otoriter, çok etnisiteli ve merkeziyetçi feodal devletini kuruyor.
Qin Shi Huang Reformları
Qin Shi Huang imparator olduktan sonra “tek devlet, tek toplum” yaratmak maksadıyla ülke çapında birçok reforma imza atıyor. Zalimliği kadar yaptığı reformlarla da ün salmış olan Huangdi, günümüz Çin toplumunun oluşmasına oldukça büyük katkılar sağlıyor. Qin Shi Huang’ın yaptığı bazı reformlar kendisinden sonra kurulan diğer Çin devletleri için de temel teşkil ediyor. Yapılan reformları başlıklar halinde inceleyecek olursak…
Devlet Yönetimi Alanında Reformlar
- Qin Shi Huang “Fengfeng”(imparator öldükten sonra toprakların çocukları arasında paylaştırılması) sistemini kaldırarak yerine “Jun xian”(il, ilçe ve valilik düzeni) sistemini getiriyor. Bu bağlamda ülke 36 şehre, şehirler de ilçelere bölünerek bir düzen kurulmuş oluyor. Şehir yöneticileri ise eskiden olduğu gibi veraset(babadan oğula) sistemi ile değil doğrudan imparator tarafından seçiliyor. Böylece merkezi otorite güçlendiriliyor.
- Diğer 6 hanedanlığın hukuk sistemi de incelenerek, bütün ulusu kapsayacak şekilde bir birleşik hukuk düzeni kuruluyor.
- Bölücü faaliyetlere engel olarak ülkenin geleceğini teminat altına almak için 6 hanedanlığın soylu aileleri ülke içlerine göç ettirilerek rakipler ortadan kaldırılıyor. Ayrıca isyanları engellemek için halk silahsızlandırılıyor.
Ekonomik Alanda Reformlar
- Ekonomik alanda ticaret yerine tarıma önem veriliyor. Toprak sahiplerine devlete vergi vermek koşuluyla özel mülkiyet hakkı tanınıyor.
- Qin Shi Huang ticaret alanında birliği sağlamak için Shang Yang tarafından geliştirilen uzunluk, ağırlık ve hacim ölçülerini standart hale getiriyor.
- Tek tip para sistemine geçiliyor. Ortası delikli madeni paralar kullanılmaya başlıyor.
- Ülke genelinde kanallar yaptırarak verimsiz arazileri kullanılabilir hale getiriyor. Böylece ülkenin ekonomik gücü artıyor. Ayrıca şehiriçi ve şehirler arası güvenli yollar yaptırarak ticarete katkı sağlıyor.
Kültürel Alanda Reformlar
- O dönem her hanedanlığın kendine ait farklı yazı sistemleri var. Qin Shi Huang yazıda bütünlüğü sağlamak için “Xiaozhuan” yazı sistemini ülke çapında standart hale getiriyor. Böylece Çin tarihinde ilk kez yazı birliği sağlanmış olup Günümüz Çin alfabesi için temel oluşturuluyor.
- Ceza kanunu güçlendirilerek merkezi otoritenin yetkileri artırılıyor.
- MÖ 212 yılında veziri Li Si’nın önerisi üzerine verdiği emirle fal, tıp ve tarım kitapları hariç bütün kitapları yaktırıyor. Konfüçyanizm ülke çapında yasaklanıyor.
Askeri Alanda Reformlar
- Savaşan Beylikler döneminde inşa edilen parça duvarları birleştirerek savunma amaçlı Çin Seddi’ni oluşturuyor. Seddin inşasında ise vergisini ödemeyen ya da itaatsizlik eden kişileri çalıştırıyor.
- Sınır bölgelerinde yeni valilikler kurularak Hunlar ve Moğollarla birlikte diğer milletlerin tehditlerine karşı tedbirler alınıyor.
Qin Shi Huang’ın Ölümsüzlük Arayışı, Ölümü ve Mezarı
Qin Shi Huang tarihte ölümsüzlük arayışı ile de tanınıyor. Ölüm korkusu normal bir insandan çok daha fazla olan imparator, ölümsüzlük ilacını bulması için birçok hekim ve falcı görevlendiriyor. Hatta bu uğurda yüzlerce kişinin kellesi alınıyor. Bir kaç kez suikasta uğrayan Qin Shi Huang, ölüm korkusu nedeniyle geçtiği yolların kenarlarında duvarlar ördürüyor. Ölümsüzlük arzusuna ve ölüm korkusuna rağmen Qin Shi Huang, MÖ 210 yılında bir rivayete göre ölümsüzlük ilacı olarak içtiği civa yüzünden, bir rivayete göre hastalıktan başka bir rivayete göre ise bir gezi sırasında hayatını kaybediyor.
Tarihte yaptığı zalimlikler, elde ettiği başarılar ve reformları ile anılan Qin Shi Huang aynı zamanda 1974 yılında keşfedilen Terracotta (Toprak Askerler) ile de adından sıkça söz ettiriyor. Yaklaşık 350 metrekare alana kurulmuş olan Qin Shi Huang mezarı içerisinde binlerce asker, at arabası ve süvari heykeli bulunuyor. Tahminlere göre mezarın yapılması 30 yıldan fazla sürüyor ve inşasında 700 bin kişi çalıştırılıyor. Mezarın yapılışı ile ilgili ise ilginç bir hikaye mevcut. Hikayeye göre ölümden çok korkan imparator öldükten sonra ordusunun ve komutanlarının da kendisi ile birlikte gömülmesini ve kendisini ölümden sonra da korumasını istiyor. Bu durumda kendisi ile birlikte binlerce kişinin de canlı canlı mezara gireceğinin farkına varan veziri Li Si, Qin Shi Huang’ı ordusunun heykelini yaptırarak onlarla birlikte gömülmeye ikna ediyor. Toprak askerler o dönemin ordusunda yer alan askerlerin birebir kopyası şeklinde yapılıyor. Günümüzde heykeller incelendiğinde askerlerin hepsinin birbirinden farkı olduğu görülürken taşıdığı izlerle hangi kabileden(etnik kökenden) olduğu da tespit edilebiliyor.
Qin Shi Huang her ne kadar zalim bir imparator olsa da Çin tarihi açısından önemi kesinlikle tartışılmaz. Bütün Çin’i birleştirerek ilk Çin imparatorluğunu kuran Huangdi’yi Çinlilerin atası olarak tanımlamak da pek yanlış olmaz.